vandeRegio

N.B. bijgewerkt na de vaststelling van de kandidatenlijsten op 29 april 2024

De verkiezingen komen er aan. Vanaf 23 april 2024 — de dag van kandidaatstelling — wordt pas echt duidelijk welke (Nederlandse) partijen mee gaan doen. Tot die tijd een inschatting...

Op het politieke speelveld bekent iedere partij haar kleur: welke soort politiek bedrijf je? bij welke groep sluit je aan? welke dynamiek heb je zelf (recent) gehad, of confronteer je jouw concullega's? Bij verkiezingen vragen we iedereen om een positie op dat speelveld te kiezen — hun team aan te moedigen — te bepalen welke koers er gevaren moet worden. Nu gaat het om de Nederlandse rol binnen het Europees Parlement. 31 zetels (4,3%) op de totale schaal van 720 zetels binnen de gehele Unie. De individuele Europarlementariër of zelfs (Nederlandse) partij is een druppel op de gloeiende plaat. Het gaat om de verdeling over de Europese groepen die de koers van het Europese Parlement (grotendeels) bepaald. De koers van de Unie wordt nog meer bepaald door wie — 1 persoon namens Nederland, hoogstwaarschijnlijk met een politieke kleur in de coalitie van de (nieuwe) regering — in de Europese Commissie zitting neemt, en door de regeringen en vakministers in de Raad van Europa naarvoren worden geschoven. Toch heeft de stemgerechtigde in Nederland op z'n best invloed op de machtsverdeling tussen de Europese groepen. Hier gaan ook de stellingnames over.

vandeRegio heeft (bij verkrijgen van zetel) het voornemen om aan te sluiten bij de Europese Vrije Alliantie, en daarmee bij de Greens/EFA-groep.

Hieronder vindt u een kaart waarop alle deelnemende Nederlandse partijen gekoppeld worden aan hun Europese groep.

Werking van het Europese Parlement

Een Europarlementariër via hun politieke partij — nadat deze één zetel verkregen hebt bij de verkiezingen — moet zich aansluiten bij een Europse Groep. Deze groepen verdelen de lidmaatschappen van de commissies en delegaties op basis van hun beschikbare quota. Dus wil een Nederlands Europarlementariër zich meer inzetten — meer alleen dan stemmen in de plenaire vergadering — dan moet deze zich aansluiten bij een groep en (volwaardig) lid worden van specifieke commissies. De ultieme invulling van het lidmaatschap is het nemen van de rol van rapporteur of de rol van (onder-)voorzitter. Hiermee wordt één onderwerp of een categorie onderwerpen geadopteerd.

De Haagse politieke arena

De (meeste) politieke partijen die meedoen aan de Europese Parlements-verkiezingen, die hebben (of hadden) ook een fractie in de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De waan van de dag regeert hier.

Meerdere kandidaten van vandeRegio hebben een actieve relatie tot de lokale partijen in de gemeenten, en/of de regionale partijen in de provincie, en/of de regionale partijen in het waterschap, en/of de onafhankelijke senator in de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Hiermee komt het regionalisme naar voren, welke haaks staat op de landelijke politiek die wordt aangetroffen in de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

Het bezwaar van de regionalen (t.o.v. de landelijke politiek) is dat er te veel "vanuit Den Haag", dus van boven af, besluiten worden opgelegd. Regionalen willen meer zelfbeschikking en onafhankelijkheid. Ook zodat ze zelf het maatwerk kunnen realiseren in hun regio.

Principieel doel van Stemhulpen

Een stemhulp zou eigenlijk de zwevende kiezer moeten informeren over de onderlinge verschillen van de Europese groepen. Vervolgens pas overgaan naar de invulling van de nuances die daarbij aangesloten politieke partijen hebben, in haar advies.

Bijzondere dynamieken:

Binnen de groep-partij-verdeling, zoals op de kaart aangegeven, zijn verschillende soorten van bijzondere dynamieken. Er zijn de periode 2019-2024 bijvoorbeeld afsplitsingen geweest en deze partijen hebben zich opnieuw uitgevonden. Er is een fusie van twee partijen, maar ook de breuk van twee partijen die eerst innig samenwerkten in Europa. Er zijn nog altijd onafhankelijken die meer verbroedering in Europa vinden dan in Nederland. Andere partijen blijven ongebonden, wellicht omdat een samenwerking in Europa hun niets kan/wil bieden. En dan blijft nog altijd over: hoe moet de kiezer omgaan met een grote verscheidenheid dat er binnen een groep is? Is het één pot nat, of komt het over als een vooropgezet één-tweetje?

Nieuwe regering

De grootste "onbekende factor", is hoe de regeringsvorming verloopt in Nederland. Gaat er een regering — vooralsnog PVV, VVD, BBB, NSC — komen voordat de campagne voor het Europees Parlement losbarst, of zal het Europa overschreeuwen. Mogelijk nog altijd een mislukte coalitie in het vooruitzicht. En wanneer het faalt, wordt dan de PVV aan de kant geschoven en neemt Groenlinks/PvdA het voortouw bij een evenlang slopend proces met geschaad vertrouwen? Hoe dan ook: de waan(zin) van de dag, vanuit de Tweede Kamer, zal het belang voor Europa verdringen. Wellicht prikt de verkiezingsuitslag de prille machtsverhoudingen wel weer door en wordt het onderling vertrouwen geschaad met een enkele tweet. De koers van de nieuwe regering zal een grotere stempel drukken op de Europese koers dan de uitslag en zetelverdeling in het Europees Parlement.

Afsplitsingen: Apart doorgaan

• FvD ⇒ Ja21 ⇒ Meer Directe Democratie
• SGP en CU

Fusies: Samen maar ook apart

• Piratenpartij / De Groenen
• GroenLinks en PvdA

Omdat vandeRegio in de Europese groep van de Greens/EFA wil oppereren heeft ze last van de onduidelijkheid die de fusie geeft. Welke samenwerking zal GroenLinks meer inspireren: die met de Europese groenen en onafhankelijken, of denkt ze vooral vanuit het Nederlands "huwelijk"? Zijn deze Europarlementariërs straks wel betrouwbare partners?

Onafhankelijk

Zowel Volt als de Piratenpartij zijn Europese partijen. Althans zo zien ze zich zelf en organiseren ze zichzelf langs Europese verbanden. Ze hebben de ambitie om aan de voorwaarden te gaan voldoen om een eigen groep te kunnen oprichten. Alleen op dit moment zijn ze hiervoor nog te klein. De Greens/EFA staat meer dan andere groepen open voor het aansluiten van onafhankelijken.

Ook hier heeft vandeRegio last van partners binnen de Greens/EFA-groep. Wanneer Volt of de Piratenpartij met hun zetel "overlopen" naar een andere groep, dan zijn ze niet de partners die je op dit moment mag verwachten. Dan gunnen we ze nog meer hun eigen groep, dan dat ze aansluiten bij hun andere opties.

Ongebonden

Ongebonden, dan verwacht je dat ze onafhankelijk kunnen optreden. Het nadeel van de inrichting van de commissies binnen het Europees Parlement, is dat ze niet zullen kunnen gaan deelnemen aan de inhoudelijke behandeling van onderwerpen.

• Belang van Nederland
• NL PLAN EU

Verscheidenheid in zelfde groep

Straks varen deze partijen (grotendeels) dezelfde koers. Dus waarin zit hun "onderscheidend vermogen" nog?

• CDA, BBB, NSC, ChristenUnie, 50PLUS
• VVD, D66
• Staatskundige Gereformeerde Partij (SGP), Forum voor Democratie, JA21, Meer Directe Democratie
• Partij voor de Dieren, SP (Socialistische Partij)